Cá dĩa - Discus fish

Cá dĩa có tên khoa học là Symphysodon, tên tiếng Anh thông dụng là Discus fish, thuộc họ Cá rô phi Cichlidae. Cá dĩa nói chung là loài cá điềm tĩnh, hòa bình, nhưng chúng có thể hung dữ với nhau. 

Quê hương của cá dĩa là những nhánh sông nhỏ thuộc sông Amazon - Nam Mỹ. Cá dĩa được tìm thấy trong các hồ đồng bằng và rừng ngập nước của lưu vực sông Amazon vùng đất thấp và một số phụ lưu của nó, bao gồm cả sông Rio Negro. Những khu vực này bị thay đổi mực nước nghiêm trọng do lũ lụt theo mùa. Cá dĩa có xu hướng tụ tập gần các cây đổ, được gọi là "galhadas", dọc theo bờ biển. Chúng thích nước yên tĩnh và hiếm khi được tìm thấy ở những nơi có dòng chảy mạnh hoặc hoạt động của sóng. 

Cá dĩa có tuổi thọ trung bình khoảng 8 năm, nhưng chúng cũng có thể sống tới 12-13 năm. Cá dĩa trưởng thành có kích thước từ 15 cm đến 20 cm, thân hình có dạng tròn như chiếc đĩa, rất dẹp, miệng nhỏ, mang nhỏ và sống hiền hòa theo bầy đàn trong tự nhiên. Cá dĩa có thân hình dẹt và trơn láng, dáng bơi thong dong nên rất dễ cho chúng phô diễn mầu sắc và hoa văn tươi đẹp nhất.

Các loại cá đĩa

Cá dĩa được chia ra 2 loại chính đó là cá dĩa tự nhiên và cá dĩa lai tạo. Cá dĩa tự nhiên thì có 4 dòng chính đó là: Heckle, cá dĩa nâu (brown discus), cá dĩa xanh Dương (blue discus) và cá dĩa xanh lá (green discus).

Cá dĩa lam - blue diamonds discus 

Cá dĩa lai tạo thì rất đa dạng. Ngày nay có khoảng 60 loài cá đĩa được những nghệ nhân chơi cá lai tạo thành. Những nhà lai tạo châu Á thì tạo ra những giống cá dĩa đột biến như Cá Dĩa Ma (ghost), Cá Dĩa Da Rắn (Snakeskin), Cá Dĩa Bồ Câu Đỏ (Pigeon Blood) và Cá Dĩa Lam Kim Cương (Blue Diamond).

Bằng phương pháp sàng lọc và áp dụng những kỹ thuật chăm sóc mới, các nhà lai tạo Mỹ đã tạo ra cá dĩa xanh Cobalt. Tại châu Âu, người ta lai tạo thành công một giống cá dĩa mới, sở hữu chỉ đỏ dày hơn mà ngày nay thường gọi nó là cá dĩa xanh chỉ đỏ (Red Turquoise Discus). Hiện nay giống mới nhất là cá bạch tạng (snow white hoặc albino white).

Cá dĩa đẹp

Nuôi và chăm sóc cá dĩa

Trong tự nhiên, cá dĩa ăn một lượng đáng kể vật liệu thực vật và mùn bã, nhưng cũng kiếm ăn dọc theo tầng đáy để tìm giun và động vật giáp xác nhỏ. 

Với những người thiếu kinh nghiệm nuôi cá, cá dĩa được đánh giá là loài cá cảnh khó nuôi. Cá dĩa là loại cá rất nhát và nhạy cảm với ánh sáng mạnh, tiếng ồn, sự thay đổi môi trường nước như: nồng độ clo, độ cứng, độ PH. Ngoài ra, cá rất dễ nhiễm dịch bệnh hoặc bị nhiễm nấm, nhiễm khuẩn. Cá dĩa không kén ăn, nhưng khó nuôi vì cá chỉ sống mạnh khỏe ở một môi trường nước thật sạch. 

Trong bể nuôi, cần chú ý kích cỡ thức ăn phải nhỏ vì mồm cá dĩa khá bé. Thức ăn của cá dĩa trong môi trường nuôi nhân tạo thường là trùn đỏ, trùn chỉ, bo bo, lăng quăng hay tim gan bò băm nhuyễn. Nên cho cá ăn 3-4 lần/ngày, nhưng phải đảm bảo lượng vừa đủ.

Cá dĩa ưa thích nước ấm mềm có độ axít thấp. Nhiệt độ từ 29-30 độ C sẽ giúp cá dĩa phát triển tốt. Các trại cá dĩa cũng thường giữ nước nuôi cá dĩa ở nhiệt độ này. Khi nhiệt độ được giữ ở mức cao, cá dĩa trở nên năng động hơn, trao đổi chất diễn ra tốt hơn, chúng phát triển nhanh hơn và chúng có màu sắc đẹp hơn. Với bể thủy sinh nuôi cá dĩa thì cần tìm những loài cây thủy sinh ưa môi trường nước ấm. Nền bể nuôi cá dĩa phải là cát hoặc mịn đến trung bình, sỏi mịn vì cá dĩa thích kiếm thức ăn dọc theo đáy. Chuyển động nước từ bộ lọc cần nhẹ nhành và không được quá mạnh.

Cá dĩa đánh bắt tự nhiên và nuôi nhốt đều hoạt động tốt khi nồng độ pH từ 6,8 đến 7,6. Cá dĩa thích độ pH / độ cứng thấp. Nếu bạn tập trung vào việc nhân giống và nuôi cá dĩa, bạn cần độ pH và độ cứng của nước thấp hơn nhiều, nhưng nếu bạn chỉ nuôi chúng để thưởng thức thì hai thông số nước này không quá quan trọng.

Cá dĩa nên được nuôi theo đàn một cách hợp lý. Cá dĩa có thể bắt nạt lẫn nhau nếu bạn không phải là một nhóm có quy mô phù hợp. Để giảm thiểu sự xâm lược lãnh thổ này, hãy mua 10 đến 12 con non cùng lúc cho bể 75 gallon. Khi chúng lớn hơn, bạn sẽ có thể xác định những con đực ồn ào và đưa chúng trở lại kho cá. Cuối cùng, bạn sẽ kết thúc với một nhóm sáu con cá dĩa trưởng thành tương đối yên bình với chủ yếu là con cái và có thể một vài con đực.

Cá nuôi chung với cá dĩa phải có thể sống ở nhiệt độ cao và chúng không thể cạnh tranh với cá dĩa về thức ăn. Nói chung, cá dĩa là loài ăn chậm chạp, vì vậy nếu bạn đặt chúng với những con cá có tốc độ nhanh, hình viên đạn thì cá dĩa sẽ có xu hướng thua cuộc. Ngay cả những loài cá nước nóng khác như cá chuột mỹ, cá thần tiên cũng có thể quá nhanh đối với chúng.

Thay vào đó, hãy cân nhắc bắt đầu với một bể chỉ dành cho cá dĩa, nơi chúng là cá trung tâm. Một khi bạn thấy chúng ăn ngon miệng, hãy cân nhắc việc bổ sung dần dần các loài cá khác. Tuy nhiên, tránh nuôi quá nhiều cá khác trong bể, nếu không cá dĩa sẽ bị đói, mà cho nhiều thức ăn lại sẽ bẩn bể.

Cá dĩa cần nhiệt độ khá cao, giữ nước sạch và ổn định, và cho chúng ăn một cách chính xác. Không để trẻ em gõ vào kính và hạn chế lượng xe cộ qua lại gần bể chứa của chúng. Ngoài ra, không đặt bể cá của chúng ngay cạnh TV có nhiều tiếng ồn lớn và đèn nhấp nháy. Bất cứ điều gì bạn có thể làm để giúp những sinh vật nhút nhát này cảm thấy an toàn sẽ giúp ích rất nhiều trong việc nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chúng.

Sinh sản của cá dĩa

Trong quá trình sinh sản thì nhiệt độ cá dĩa yêu cầu là khoảng 24 – 25 độ C. Cá dĩa thuần dưỡng sẽ bắt cặp và sinh sản tương đối dễ dàng, nhưng cá bố mẹ non, thiếu kinh nghiệm có thể ăn trứng của chúng trong vài lần đầu tiên, đặc biệt nếu có sự xuất hiện của các loài cá khác. 

Cá dĩa đẻ trứng và trứng cá sẽ nở thành con sau khoảng 60 giờ. Sau khi nở, cá con vẫn sẽ bám trên giá thể và phải tới 2 – 3 hôm sau chúng với bám lên cơ thể của bố mẹ. Khi đó, cá dĩa non ăn chất nhầy cơ thể cá bố mẹ trong vài ngày cho đến khi chúng bắt đầu bơi tự do. Đây là giai đoạn nhậy cảm và khó nuôi cá dĩa. Giai đoạn này hạn chế thay nước cho bể và phải giữ bể thật sạch.